zaterdag 7 november 2015

'En? Al met een nieuw boek bezig?'

Een vraag die me zeker ondertussen in Deventer nog al eens tegemoet komt. Daar is 'Op de grens tussen werelden' per slot eerder gepresenteerd en hadden meer mensen het al in handen. Wat moet een schrijvend mens anders doen, als het boek uitgekomen is? Mensen hebben daar begrijpelijk geen voorstelling van. Ook niet over hoe zo'n boek tot stand komt.
Om te beginnen moeten er wel eerst verhalen worden geschreven, als het een zelfde type boek moet worden. Of sterker: ze moeten eerst wel worden beleefd. Het zijn immers geen verzinsels? Het opschrijven ervan is ook niet een kwestie van gaan zitten en schrijven. Het kost tijd om je hoofd daartoe leeg te krijgen en tijd echt vrij daarvoor te maken. Nu zijn er al verschillenden die mij dan denken te helpen: kijk, een nieuw verhaal hier. Op zich wel een positief teken natuurlijk dat mensen met je mee zijn gaan denken. Ze zijn mij dichtbij zich gaan voelen. Eigenlijk bijna zoiets van dat ik verantwoordelijk ervoor word om hún verhalen op te schrijven, want zij maken van zo'n verhaal wellicht deel uit. Ze zouden zo'n verhaal dan ook graag weer te lezen krijgen. Ze zouden er voor een stukje onsterfelijk door worden. Een interessante cirkel. Dat krijg ik er echter vermoedelijk van, als ik zeg: 'ik schrijf voor jou'. Dan leggen sommige mensen iets daarvan bij je terug. Misschien ook omdat ze menen het zelf niet te kunnen, schrijven.

Zorgen dat het verkocht wordt
Voorlopig ben ik nog wel even bezig met het na-werk bij de productie en alles wat dáár ook vooraf al bij kwam kijken: zorgen dat het verkocht wordt. Zelfs eerder een blog schrijven kwam er nog niet van.

Gelukkig geen treurige, zakelijke en materiële aangelegenheid dit na-werk. Het gaat met heel veel gesprekken over het boek gepaard. Vaak heel leuke gesprekken. Korte en soms heel lange. Verrassend wel. Soms zelfs gewoon op straat, als ik mensen tegen kom. Die beginnen zomaar over het boek te praten. Over de inhoud, omdat ze zo langzamerhand leeservaringen beginnen te krijgen. Of omdat ze die bijzondere presentatie

                                                                                   

bij de markante boom aan de oever van de IJssel begin augustus moesten missen. Maar ook in het café. Kom je met onbekende mensen aan de praat, dan komt onherroepelijk het gesprek op 'en wat doe jij dan zoal?' Vertel ik bij wijze van spreken slechts in een bijzin net een boek uitgegeven te hebben... hup daar gaat ie dan weer. Het zoveelste gesprek. Ook soms over hoe een boek tot stand komt trouwens. Mensen zijn geïnteresseerd en benieuwd. En er is weer een boek verkocht. Of de verkoop in het algemeen goed loopt, valt nog nauwelijks te zeggen. Ook niet nu ondertussen, op 24 oktober jl. , er ook in Amsterdam een presentatie was. Pas nu begint het langzaam aan in meer boekhandels te liggen.
Op een gegeven moment kreeg ik zomaar van iemand die ik niet eens zo heel goed ken een mailtje met het foto-bewijsstuk bijgevoegd: het boek ligt pontificaal in de etalage van boekhandel Praamstra, dé boekhandel in Deventer. Het heeft er sinds de verschijning heel lang gelegen plus nog een stapeltje op de eerste tafel bij binnenkomst. Chrisjan van Marissing, een vooraanstaande man in die boekhandel sprak de voor een behoorlijk onbekende debutant als ik ben bemoedigende woorden: 'Ach ja, iets moet eerst op gang komen. Je hoeft het schrijven niet direct op te geven, als je niet in de top tien belandt'. Iemand uit het boekenvak dus die niet allereerst denkt in termen van winst en verkoopcijfers. Heeft men een zelfde geduld in BRUNA-zaken, waar die ligt?
Een heel ander gesprek kreeg ik te voeren met Monique Burger van de Nieuwe Boekhandel in de wijk Bos en Lommer in Amsterdam. Ze zou het leuk vinden, als ik haar concept van werken nog eens onder de aandacht wilde brengen. Inderdaad als je haar nieuwsbrief ziet, dan kun je bijna omvallen van de diverse lees- en schrijfactiviteiten die ze aanbiedt. Van voorlezen met kinderen op gezette uren tot een lezing met mogelijkheid tot signeren als afronding en een langer lopend leesgroepje. Wij, schrijvers, hebben er belang bij om ergens te liggen. Boekhandels om een klantenkring op te bouwen en te handhaven. Gezamenlijk is het belang dat er gelezen blijft worden, dat mensen de weg naar een boek weten te vinden. Dit is de meer ideologisch/idealistische en niet-materiële kant van de zaak.

Lezers van dit boek
Daar hang ik ook het meeste aan. Ook al moet ik er natuurlijk tegelijk aan verdienen. Ik praat extra graag over mijn boek, als het eind van het liedje weer een verkocht exemplaar is. Zo eerlijk wil ik wel zijn. Maar gelukkig zijn de gesprekken naar aanleiding van ook echt leuk en verrassend. Het zijn gesprekken tussen lezer en schrijver. Toch tegelijk ook een gesprek tussen twee lezers. Het wonderlijke doet zich voor dat ik zélf mijn boek op een andere manier ben gaan lezen dan toen ik de erin opgenomen verhalen los wel eens las en er van een boek nog helemaal geen sprake was. Een tweede cirkel die zich blijkt voor te doen. De schrijver wordt eveneens lezer van het boek dat hij schreef.

Verhalen roepen andere verhalen op
Het blijven allereerst verhalen voor jou, voor de lezer(es). Ook vooral luchtige verhalen zonder meer betekenis dan ofwel de verhalen zelf aanduiden of jij er in hoort. Voor mij persoonlijk is nog weer eens duidelijker geworden wat de betekenis van het verhaal is of kan zijn. Het is op dié manier dat de de omgang met werkelijkheid door mensen wordt beleefd en min of meer naar buiten wordt gebracht. Verhalen roepen andere verhalen op en kunnen soms ook andere verhalen, dat is andere werelden verhelderen. Zo kwam mij op Facebook onlangs een hartekreet van een huisarts onder ogen onder de titel 'Allesvrezers'. Mensen zijn nogal eens te zeer onder de indruk van alles wat potentieel verkeerd zou kunnen uitpakken met een medicijn of een (medicamenteuze) behandeling. Dan zitten ze al bij de dokter en denken dat ze er al last van hebben. Deze huisarts heeft de nodige moeite met deze allesvrezers die niets mankeren maar bovendien bang zijn voor alle voedsel omdat je er kanker, hoge bloeddruk, hersen- en hartinfarcten van kunt krijgen. Voor mij riep dit op hoe het onder verschillenden in den lande is, als het gaat over asielzoekers en vluchtelingen. Die hebben de neiging om alles wat niet goed uitpakt of uit zou kunnen pakken te generaliseren en alles en iedereen over één kam  te scheren. Actief als vrijwilliger mensen welkom heten kan iemand echter veel positieve energie bieden. Een dergelijke kijk op de dingen is dan helemaal uit het vizier.

Verhalen als gelijkenissen
Verhalen uit verschillende werkelijkheden en dat is uit verschillende werelden naast elkaar zetten en in elkaar begrijpen maakt kortom vaak veel directer duidelijk waar het menselijkerwijs over gaat of wel eens zou kunnen gaan dan zakelijke analyses, laat staan bureaucratische regeringspraat.  Wat niet wegneemt dat zakelijke analyses wel degelijk ook gemaakt moeten worden. Persoonlijk heb ik een langdurige ervaring met het lezen en tot me nemen van bijbelverhalen. In de Evangeliën zijn dat vaak gelijkenissen. Zonder dat ik daar bewust mee bezig ben schrijf ik eigenlijk mijn verhalen alsof het gelijkenissen zijn. Althans zo komen ze achteraf op me af. Uit het dagelijkse leven grijp ik de verhalen op.
Gelijkenissen in de Evangeliën zijn bedoeld om tipjes van de sluier van het Koninkrijk van God op te lichten. Zo van: als je de clou van dit verhaal helder voor ogen krijgt ga je iets van de ruimte en vrijheid zien en voelen die in het Koninkrijk van God aan de orde zijn. Je ziet verschillende werelden en je ervaart de grenzen die er tussen liggen. Zien dat grenzen niet tot muren moeten stollen is misschien wel dé theologische boodschap die ik in mijn leven meedraag naast mijn aandacht voor wie kwetsbaar in deze wereld staat. De gelijkenissen die Jezus vertelt zijn ontleend aan de dagelijkse werkelijkheid om hem heen. Dus middels gelijkenissen laat Jezus tegelijkertijd een stukje van die andere, mooie werkelijkheid zien waarin recht en vrede gelden. Dat ik hierbij uit kom in mijn reflecties op mijn eigen boek zal wel komen, omdat ik een geseculariseerd theoloog en christen ben. Het is geen kwestie van 'oh, dus toch - we worden stiekem langs een achterweg toch de bijbel in geloodst!'. Nee, in mijn boek staan verhalen die ik zélf achteraf onder andere interpreteer in relatie tot de gelijkenissen uit de bijbel. En dat verrast mij. Als de bijbel in het leven geen hout zou snijden of omgekeerd het leven in bijbelverhalen niet terug te vinden zou zijn, dan weet ik niet waar we het over hebben. De derde cirkel die ik persoonlijk scherper te zien krijg.

Zo keert het boek als een weldadige boemerang op mezelf terug als een zich rondende cirkel.
                               
Han Dijk.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        'Op de grens tussen werelden' is verschenen op 1 augustus van dit jaar en in Deventer en Amsterdam gepresenteerd. Het is in verschillende boekhandels te verkrijgen, zeker in de buurt waar ik ooit woonde, leefde, werkte. Of te bestellen bij www.Artnik.nl . Het ISBN-nummer is 978-94-90548-25-4. Je kunt nog een exemplaar kopen en aan vrienden cadeau doen rond Sinterklaas of Kerst. Het is mogelijk dat ik hier of daar een leesgroepje rond dit boek organiseer. Onderweg in de genoemde cirkel kom ik mijn lezers tegen en heb een bijzonder contact met velen gekregen daardoor. Laat weten of je belangstelling hebt en stuur me een mailtje: j.p.gdijk@kpnplanet.nl                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

Geen opmerkingen:

Een reactie posten